Autor: Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego
Tomaszów Mazowiecki nie należy do najstarszych polskich miast. Jego metryka sięga końca XVIII wieku, zaś intensywny rozwój nastąpił w XIX i XX wieku. Jednak swoją powierzchnią i zaludnieniem przewyższa wiele innych, dużo starszych ośrodków miejskich. Czynnikiem stymulującym rozwój Tomaszowa był przemysł. Liczne fabryki powstające w XIX i na początku XX w. po II wojnie światowej upaństwowiono i połączono w kilka wielkich zakładów. Dawały one zatrudnienie tysiącom tomaszowian. Największa była Tomaszowska Fabryka Sztucznego Jedwabiu, kilkakrotnie w okresie powojennym zmieniająca nazwę i w ostatnim okresie istnienia znana jako Zakłady Włókien Chemicznych „Chemitex-Wistom”. Swego czasu mówiono, że „w każdym domu ktoś z Wistomu”…
Dziś większości fabryk już nie ma. Pozostają w pamięci mieszkańców Tomaszowa, nierzadko związanych z nimi rodzinnie przez kilka pokoleń. Ten sentyment tomaszowian legł u podstaw inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Muzeum, które zaproponowało zorganizowanie wystawy poświęconej dziejom przemysłu w naszym mieście.
Od soboty 21 grudnia 2019 r. zapraszamy do oglądania wystawy czasowej „Fabryczny Tomaszów. Dzieje przemysłu”.
Na wystawie – obok licznych fotografii i dokumentów związanych z dziejami tomaszowskich fabryk – zaprezentowano m.in. próbki tkanin i tworzyw sztucznych produkowanych w Tomaszowie, elementy urządzeń (w tym tabliczki znamionowe z lat międzywojennych), sztandary, pamiątki. Tomaszowski przemysł kojarzy się przede wszystkim z wytwarzaniem tkanin i tworzyw sztucznych i z nimi właśnie związane jest najwięcej obiektów. Prezentujemy jednak również przedmioty związane z przemysłem spożywczym: skrzynki po piwie, butelki po piwie, oranżadzie i occie.
Ciekawostką jest hełm zakładowej straży pożarnej Tomaszowskiej Fabryki Filców Technicznych, przerobiony z radzieckiego hełmu bojowego.
Na uwagę zasługują obrazy powstałe podczas plenerów malarskich w Tomaszowie w latach 60. XX w.: „Hala montażowa” Eugeniusza Grotto-Ślepikowskiego i „Tokarz” Haliny Korbik.
Najstarsze obiekty na wystawie pochodzą z połowy XIX wieku, większość powstała w XX wieku. Pochodzą ze zbiorów Muzeum (dział historyczno-numizmatyczny, dział sztuki, biblioteka), tomaszowskiego Oddziału Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim oraz osób prywatnych, które odpowiedziały na apel Muzeum i Towarzystwa Przyjaciół Muzeum, udostępniając fotografie i pamiątki rodzinne.
Dyrektor i pracownicy Muzeum w Tomaszowie Mazowieckim im. Antoniego hr. Ostrowskiego składają serdeczne podziękowania Towarzystwu Przyjaciół Muzeum za inicjatywę i współorganizację wystawy.
Za przygotowanie opisów i kalendarium do wystawy dziękujemy p. Annie Błaszkowskiej i p. Sławomirowi Fałkowi z Towarzystwa Przyjaciół Muzeum.
Szczególne podziękowania za użyczenie interesujących obiektów składamy Panu dr. Andrzejowi Wróblowi – Kierownikowi Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim Oddział w Tomaszowie Mazowieckim oraz Państwu: Zygmuntowi Błaszkowskiemu, Alicji Chrzanowskiej, Zygmuntowi Dziedzińskiemu, Sławomirowi Klimowiczowi, Zbigniewowi Kowalskiemu, Jakubowi Olczykowi, Janowi Rybakowi, Markowi Stępniakowi, Wiesławowi Strzeleckiemu, Małgorzacie Śmiechowicz, Andrzejowi Wójcikowi i Magdalenie Zalewskiej.
Wystawa będzie czynna do 1 marca 2020 r.
dr Daniel Warzocha
asystent działu historyczno-numizmatycznego
