W przypadku tytułów prezentowanych widzom w ramach projektu Kultura Dostępna sprawa jest niezwykle prosta – wystarczy zarezerwować sobie w kalendarzu czwartek z myślą o najlepszych polskich produkcjach i wizycie w kinie Helios. Wszystkie obrazy bez wątpienia warte są wielkiego ekranu! Zatem czas otworzyć kalendarz i obok dat zapisać ważne hasła – tytuły poszczególnych propozycji.
13 stycznia, na ekranach Heliosa zagości wciągający dramat „Lokatorka” w reżyserii Michała Otłowskiego, opowiadający o mieszkańcach kamienicy na warszawskim Mokotowie, których spokój burzy pojawienie się rzekomego, prawnego właściciela budynku. Stosując bezwzględne metody, mężczyzna zaczyna zmuszać kolejne rodziny do wyprowadzki. Najbardziej zdeterminowana w walce o prawo do swego mieszkania jest Janina Markowska. Kobieta nie zamierza opuścić domu, w którym jej rodzina mieszka od ponad 70 lat. Kiedy jednak obiekt pustoszeje, a Janina znika w tajemniczych okolicznościach, policja rozpoczyna dochodzenie. Prowadzi je stojąca na czele specgrupy oficer – Anna Szerucka. Kolejne poszlaki naprowadzają funkcjonariuszkę na trop intrygi, w którą zamieszani są politycy, agenci dawnych służb oraz wysoko postawieni członkowie palestry. Rozpoczyna się nierówna walka z układem, której stawką jest życie oraz prawa wyrzucanych na bruk mieszkańców. Zapraszamy.
Kiedy pod koniec 2021 roku, w jednej z telewizyjnej stacji, podsumowywaliśmy filmowy rok w polskim kinie, a jedną ze wspólnych dziennikarskich konstatacji była świadomość, że w tym sezonie nastąpiło w rodzimej kinematografii coś, co określiłbym jako powrót kina społecznego, mniej lub bardziej otwarte nawiązanie do kina moralnego niepokoju z lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku.
Kino od zawsze stanowi lustro wobec rzeczywistości. Niekiedy ucieka w fantazję, futurystyczne wizje, często jednak wskazuje na powaby, ale i patologie współczesności. Taka jest właśnie „Lokatorka” Michał Otłowskiego. To kino społecznie zaangażowanie, kino, które upomina się o sprawiedliwość.
Sprawa jest głośna, wciąż niestety nie została do końca wyjaśniona. Rzecz dotyczy tak zwanej dzikiej reprywatyzacji, kiedy z wielu kamienic w Warszawie, nowi właściciele, brutalni deweloperzy, dosłownie wyrzucali na bruk dziesiątki mieszkańców stolicy – często ludzi chorych i bezbronnych. Joanna Brzeska (postać wzorowaną na pani Joannie zagrała Sławomira Łozińska, nagrodzona za tę rolę na festiwalu w Gdyni) postanowiła przeciwstawić się systemowi, deweloperskiej mafii. I zapłaciła za to cenę najwyższą, cenę życia. Okoliczności zabójstwa Brzeskiej do dzisiaj pozostają nierozwiązane.
Film Otłowskiego powraca do tamtej historii, a przy okazji pokazuje historie równoległe. To, co wydarzyło się w Warszawie, nie jest przecież opowieścią zamkniętą. Wciąż dochodzi do przekroczeń, w których w grę wchodzi zdrowie i życie ludzkie. Film został nakręcony w surowej, reporterskiej, wzorowanej na kinie Loacha, formie (zdjęcia Artura Żurawskiego). Sprawa jest tutaj najważniejsza, ale „Lokatorka” nawiązuje również do gatunkowej formuły kina policyjnego, sądowego, śledczego. Bohaterką jest bowiem młoda, ambitna i, co ważne, uczciwa pani komisarz – gra ją znakomita Irena Melcer – na własną rękę, wbrew pryncypałom, starająca się wyjaśnić sprawę. Pomóc słabszym, działać ku dobru, nie ku złu. Kreacje Ireny Melcer, Sławomiry Łozińskiej, a także Barbary Jonak w roli filmowej Marty Markowskiej, postaci, której pierwowzorem była córka Jolanty Brzeskiej, Magdalena, podnoszą ten zaangażowany film o piętro wyżej.
Podczas uroczystej premiery filmu „Lokatorka”, córka Jolant Brzeskiej, mówiła: „Jestem wdzięczna, że powstał ten film. Mówimy tu o jednej osobie, która stała się ikoną, ale tak naprawdę na co dzień nie wspominamy osób wysiedlonych. „Lokatorka” oddaje istotę dramatu społecznego i ukazuje mechanizmy dzikiej reprywatyzacji, które dotknęły wielu ludzi”.
Łukasz Maciejewski
Najbliższe seanse 19. edycji projektu Kultura Dostępna:
13.01.22 Lokatorka
20.01.22 Śmierć Zygielbojma
27.01.22 Teściowie
03.02.22 Najmro. Kocha, kradnie, szanuje
10.02.22 Biały potok
17.02.22 Żeby nie było śladów
24.02.22 Niepamięć
03.03.22 Moje wspaniałe życie
10.03.22 Mistrz
17.03.22 Furioza
24.03.22 Sonata
31.03.22 Wyszyński – Zemsta czy przebaczenie
07.04.22 Zupa nic
14.04.22 Koniec świata czyli Kogel Mogel 4
21.04.22 Furia
Seanse w ramach Kultury Dostępnej wyświetlane są w każdy czwartek o godz. 13:00 oraz 18:00. Projekt jest częścią programu realizowanego przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, którego operatorem jest NCK. Szczegółowe informacje dostępne są pod adresem: www.kulturadostepna.pl oraz www.helios.pl/kultura_dostepna.
