Autor: Wydział Mediów Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego
Dokładnie 30 lat temu powstał Spalski Park Krajobrazowy – jeden z najpiękniejszych obszarów Województwa Łódzkiego. To istny raj na Ziemi – z gęstymi, zielonymi, lasami, niezwykłymi krajobrazami i fascynującą historią, którą czuć na każdym kroku.
Spalski Park Krajobrazowy rozciąga się malowniczo w południowo-wschodniej części województwa na styku powiatów tomaszowskiego i opoczyńskiego. Zajmuje ponad 13 tysięcy hektarów. 30 lat temu władze ówczesnego województwa piotrkowskiego uznały, że te cenne tereny wymagają szczególnej ochrony ze względu na niepowtarzalne walory przyrodnicze i kulturowe. Tak właśnie powstał Spalski Park Krajobrazowy.
Dziś jest jednym z najatrakcyjniejszych miejsc w regionie. To zielona enklawa z fragmentami starej Puszczy Pilickiej, doliną rzeki Pilicy, bagnami, rezerwatami przyrody, chronionymi gatunkami fauny i flory oraz pomnikami przyrody, które zachwycają swoim cichym, wiecznym majestatem. 65% powierzchni Parku zajmują lasy – dębowe, jesionowe, olszowe, a nawet 200-letnie drzewostany sosnowe. To również ostoja dla roślin rzadkich, interesujących i chronionych, np. orlików pospolitych, rosiczek okrągłolistnych, naparstnic zwyczajnych, lilii złotogłów czy wawrzynków wilczełyko.
W Spalskim Parku Krajobrazowym występuje też wiele gatunków zwierząt – w dolinie Pilicy żyją liczne płazy, m.in. żaby, ropuchy i traszki, na torfowiskach i wilgotnych łąkach można spotkać żmiję zygzakowatą. W starych drzewostanach i nad rzeką mieszkają najrzadsze gatunki ptaków – na przykład zagrożone w skali światowej derkacze, ale też bociany czarne i białe, żurawie, lelki, zimorodki, dzięcioły, muchołówki czy ortolany. Ich występowaniu sprzyja różnorodność siedlisk – rozległe łąki, gęste lasy i środowiska wodne. Spalski Park Krajobrazowy to też dom dla wielu ssaków, m.in. objętych szczególną ochroną nietoperzy i bobrów, piżmaków, wydr, gronostajów, saren, jeleni, łosi i dzików.
Podziwiając faunę i florę Spalskiego Parku Krajobrazowego, nie można zapomnieć bogatej historii tych terenów. Park jest bowiem położony na dawnym historycznym szlaku biegnącym z Pomorza do Małopolski. Najstarsze ślady osadnictwa, pochodzące z IX wieku p.n.e. okryto w Inowłodzu, który później stał się istotnym punktem na mapie średniowiecznej Polski. Sam król Kazimierz Wielki wzniósł tam swój zamek, którego ruiny można podziwiać współcześnie. Nad miejscowością góruje XII-wieczny kościół św. Idziego, na który spoglądał zapewne również Julian Tuwim. Słynny polski poeta za młodu spędzał w Inowłodzu wakacje, a do tych dni wracał ze wzruszeniem m.in. w „Kwiatach polskich”.
Znanym letniskiem była też Spała. Jednak zanim tak się stało, do spalskich lasów na polowania przyjeżdżali m.in. Władysław Jagiełło, Władysław Herman czy Kazimierz Jagiellończyk. Spała zachwyciła też cara Aleksandra III, który pod koniec XIX wieku nakazał budowę pałacyku myśliwskiego. W kolejnych latach tylko umacniała swój status kurortu. Po I wojnie światowej w Spale zakochał się prezydent Ignacy Mościcki, który uczynił z miejscowości reprezentacyjną siedzibę głowy państwa i zainaugurował tradycję spalskich dożynek.
Powodów do odwiedzenia Spalskiego Parku Krajobrazowego jest jednak znacznie więcej. To m.in. barokowy zespół klasztorny w Studziannie, park w Rzeczycy czy pochodzące z czasów II wojny światowej bunkry kolejowe w Konewce i Jeleniu oraz szaniec majora Henryka Dobrzańskiego „Hubala”.
Spalski Park Krajobrazowy słynie z licznych, malowniczych szlaków pieszych, rowerowych, wodnych i konnych. Każdy gwarantuje niezapomniane widoki i niezwykłe opowieści o ludziach niegdyś żyjących na tych terenach. To idealne miejsce na aktywny wypoczynek na łonie przyrody z historią w tle. Szczegóły można znaleźć na stronie Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego parkilodzkie.pl.
