Autor: Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego
W ramach cyklu „Spotkania z historią i nie tylko…” w piątek 14
czerwca 2019 r. odbyło się spotkanie autorskie prof. Witolda Jarno
z Uniwersytetu Łódzkiego, promujące jego najnowszą książkę „Garnizon
Wojska Polskiego w Tomaszowie Mazowieckim w latach 1918-1939”.
Współorganizatorem spotkania było Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego,
a prowadził je kierownik tomaszowskiego oddziału Archiwum Państwowego
w Piotrkowie Trybunalskim dr Andrzej Wróbel.
Prof. Witold Jarno jest historykiem, jego zainteresowania badawcze
koncentrują się wokół historii Polski po II wojnie światowej oraz
wojskowości polskiej XX wieku, jak i światowej.
Podczas spotkania przedstawił dzieje tomaszowskiego garnizonu
w latach międzywojennych. Dzieje Wojska Polskiego w naszym mieście
sięgają początków wolnej Rzeczypospolitej. Tomaszowski oddział POW,
wyzwalający miasto 12 listopada 1918 r., po odzyskaniu niepodległości
wszedł w skład 28 pułku piechoty jako 11 kompania strzelecka,
stacjonująca w koszarach przy ul. Pilicznej 14 (dziś ul. Prezydenta
Mościckiego). Opuściła Tomaszów w styczniu 1919 r. Następnie (1919-1924)
w Tomaszowie stacjonował Batalion Zapasowy 30 pułku Strzelców
Kaniowskich (poszczególne jego pododdziały rozlokowano w różnych
punktach miasta, m.in. w pofabrycznym budynku przy ul. Jeziornej 20 –
dziś ul. Farbiarska), później (1924-1927) II batalion 25 pułku piechoty
z Piotrkowa Trybunalskiego (w tychże koszarach przy Jeziornej)
przeformowany na Szkołę Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 4 (1927-1928)
i Batalion Podchorążych Rezerwy Piechoty nr 4 (1928-1929). Ostatnim
komendantem tomaszowskiego garnizonu w latach 1928-1929 był późniejszy
dowódca Lądowej Obrony Wybrzeża, płk Stanisław Dąbek (1892-1939).
W latach 1920-1927 w Tomaszowie działała (przeniesiona z Brzezin)
Powiatowa Komenda Uzupełnień przy ul. św. Tekli 20 (dziś ul.
Barlickiego).
Rok 1929 r. zamknął pierwszy okres historii tomaszowskiego garnizonu
w II Rzeczypospolitej. Na sześć lat wojsko znikło z ulic miasta. Władze
Tomaszowa starały się jednak o jego powrót. Dążenia te uwieńczono
sukcesem. Na terenie odkupionym od Jana Krystyna hr. Ostrowskiego
wybudowano w latach 1934-1935 nowoczesne koszary przy ul. Marszałka
Piłsudskiego. 10 listopada 1935 r. tomaszowianie powitali II dywizjon 4
pułku artylerii ciężkiej, przeniesiony z Częstochowy. Planów
przeniesienia pozostałych dywizjonów i dowództwa pułku z Łodzi nie
zrealizowano do wybuchu II wojny światowej. Po wojnie kompleks koszarowy
rozbudowywano – wciąż służy Wojsku Polskiemu.
Spotkanie cieszyło się dużym zainteresowaniem. Wielu uczestników skorzystało z okazji nabycia książki i uzyskania autografu autora.
dr Daniel Warzocha
foto: Ewa Pazurek
