Autor: Skansen Rzeki Pilicy
W Skansenie Rzeki Pilicy (filii Miejskiego Centrum Kultury) w sobotę 14 września będzie otwarta nowa wystawa czasowa, poświęcona wybudowanej w końcu XIX w. Kolei Iwanogrodzko – Dąbrowskiej, przebiegającej również przez Tomaszów Maz., łączącej Dęblin z Dąbrową Górniczą.
Po wybudowaniu w poł. XIX w. na terenie tzw. Kongresówki kilku bardzo dobrze prosperujących linii kolejowych – z Drogą Żelazną Warszawsko – Wiedeńską na czele – powstał plan budowy linii, które łączyłyby zagłębia górnicze z rynkami zbytu surowca. Kilka towarzystw przystąpiło do negocjacji z bardzo niechętnym takim inwestycjom rządem rosyjskim, który reprezentowały Ministerstwo Wojny oraz Ministerstwo Komunikacji.
Ostatecznie, koncesję po wielu staraniach, zmianach w projekcie w ramach wymagań stawianych przez rosyjskie Ministerstwo Wojny, uzyskał Jan Gottlieb Bloch, bankier oraz współtwórca Kolei Fabryczno-Łódzkiej. Po uzgodnieniu warunków doszło do formalizacji projektu: ustawa z dnia 10 lipca 1881 r. podpisana przez cara powołała do życia Towarzystwo Drogi Żelaznej Iwangorodzko-Dąbrowskiej, które było inwestorem nowej kolei. Członkowie Towarzystwa, to poza wymienionym wcześniej Blochem: Zygmunt hr. Wielopolski, Tomasz hr. Zamoyski, margrabia Gonzaga Myszkowski, przemysłowcy Karol Schreibler, Wilhelm Rau, Leon Loewenstein, Leon Goldstand. Byli to najbogatsi ludzie w Królestwie.
Budowa trwała prawie 3 lata. Pierwszy odcinek, łączący ze sobą Iwangorod – Kielce i zawierający na swojej trasie strategiczny, pięcioprzęsłowy most o długości 448 m na Wiśle, został oddany do użytku 21 grudnia 1884 r. Odcinek Kielce – Dąbrowa został oddany 26 stycznia 1885 r. Tego dnia ze stacji Kielce wyruszyły o 16:00 dwa pociągi – jeden w stronę Dąbrowy, drugi w kierunku Iwangorodu (Dęblina).
Wyjątkową budowlą na trasie tej kolei był, długi na prawie 800 m, tunel w okolicy Miechowa (istniejący i funkcjonujący do dzisiaj!) – jedyna taką konstrukcja w całym Królestwie Polskim.
Budowa linii kolejowej to nie tylko tory, trzeba było wykonać jeszcze szereg prac ziemnych i często – zbudować dworce kolejowe, wiadukty i mosty. Całkowita długość linii wyniosła ostatecznie 462 km.
Wśród wybudowanych na tej trasie 324 mostów, trzecim co do długości był, liczący 160 m, most kolejowy w Tomaszowie Maz., który chociaż kilkakrotnie wysadzany, przetrwał prawie 130 lat. Wybudowana w 1885 roku i biegnąca także przez Tomaszów Maz. Kolej Iwanogrodzko – Dąbrowska w znacznej mierze przyczyniła się do dynamicznego rozwoju miasta na przełomie XIX i XX w. Również już po odzyskaniu niepodległości, kolejowe arterie komunikacyjne, po nieodzownej przebudowie, miały istotny wkład w rozwój II Rzeczpospolitej.
Wystawa zorganizowana jest w ramach Europejskich Dni Dziedzictwa. Zapraszamy wszystkich zainteresowanych do Skansenu w sobotę 14 września w godz. 15-18. Wstęp wolny!
