Autor: Starostwo Powiatowe
W 2007 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustanowił 13 kwietnia Dniem Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
13 kwietnia 2021 roku w Tomaszowie Mazowieckim przedstawiciele władz samorządowych powiatu i miasta, przedstawiciele szkół ponadpodstawowych powiatu tomaszowskiego, Straży Pożarnej, wojska, Policji, Miejskiego Centrum Kultury w Tomaszowie Mazowieckim, stowarzyszeń, złożyli kwiaty pod Krzyżem katyńskim na Cmentarzu Wojennym przy ulicy Smutnej.
W imieniu władz powiatu tomaszowskiego kwiaty złożyli: Mariusz Węgrzynowski – Starosta Powiatu Tomaszowskiego, Wacława Bąk – Przewodnicząca Rady Powiatu Tomaszowskiego, Elżbieta Łojszczyk i Marek Kubiak – członkowie Zarządu Powiatu Tomaszowskiego i Teodora Sowik – radna Rady Powiatu Tomaszowskiego.
Władze miast reprezentowali – Izabela Śliwińska – Wiceprezydent Tomaszowa Mazowieckiego i Tomasz Migała – zastępca dyrektora Wydziału Edukacji Urzędu Miasta.
W kościele pw. Świętej Jadwigi Królowej Polski przy ulicy Warszawskiej, odprawiona została msza święta w intencji ofiar zbrodni katyńskiej.
„Drodzy Państwo, dzisiaj 13 kwietnia, 81. rocznica mordu katyńskiego, mordu, który był wyjątkowy. Bestialsko zamordowani Polacy. Ponad dwadzieścia kilka tysięcy Polaków i to tych, którzy stanowili elitę Polski przedwojennej: generałowie, oficerowie Wojska Polskiego, księża, policjanci, profesorowie, wszyscy ci, którzy prowadzili naród polski, kształcili naród polski w kierunku suwerenności, w kierunku patriotyzmu, zostali podstępnie wywiezieni do Katynia, do miejscowości, która jest symbolem, bo tych miejscowości było więcej, i tam zostali zamordowani przez wojska sowieckie na rozkaz Józefa Stalina.
To wyjątkowa śmierć, w większości strzał w tył głowy, tak żeby być pewnym, że zabici nie przeżyją, że ci, na których wykonywano wyrok, nie będą mieli szansy, żeby przeżyć. Po co to zrobiło? Po to, żeby osłabić polskie elity, żeby w momencie kiedy wojna się zakończy, ci wszyscy, którzy mogliby na powrót starać się czynić Polskę piękną, wspaniałą, wyjątkową, prowadzić nasz naród, nie mogli tego zrobić, żeby było łatwiej można było wprowadzać komunizm i to wszystko, co wiąże się z okupacją sowiecką, bo to jest okupacja to, co nastąpiło, czyli mordowanie, prześladowanie tych wszystkich, którzy byli patriotami, którzy chcieli, żeby Polska na powrót była wielka. To jest straszna rocznica, straszne wydarzenie, o którym musimy pamiętać. Musimy przekazywać te wszystkie informacje młodemu pokoleniu, bo pamiętajmy, że przez kilkadziesiąt lat nie mówiono o Katyniu. przemilczano w historii. Dopiero praktycznie po 50 latach po raz pierwszy władze rosyjskie przyznały, że to ich żołnierze, że to właśnie na rozkaz Stalina dokonały takiego mordu. Próbowano wyrzucić z historii, z pamięci, to wydarzenie.
To jest, proszę Państwa, coś wyjątkowego, tyle tysięcy ludzi i to jakże bardzo ważnych dla naszego państwa. Musimy o tym pamiętać. Musimy oddawać cześć przy każdej takiej rocznicy. Musimy się modlić za tych, którzy oddali życie za naszą ojczyznę. Bardzo dziękujemy im za to, co zrobili dla naszej ojczyzny, stanęli przecież do walki o niepodległość w momencie, kiedy wybuchła II wojna światowa, w momencie, kiedy nie tylko Niemcy hitlerowskie, ale również i Związek Sowiecki, napadły na Polskę. Czwarty rozbiór Polski stał się faktem. Później oczywiście ci, którzy razem, wspólnie napadli na ojczyznę, można powiedzieć, pokłócili się, i ostatecznie Polska została przejęta czy weszła pod wpływy Związku Sowieckiego, które kończyły się wieloma prześladowaniami dla polskich patriotów. To smutne lata, smutne wydarzenia, a ta rocznica mordu katyńskiego jest właśnie symbolem tych wszystkich represji, którym był poddany polski naród. Módlmy się za nich. Pamiętajmy o tych wyjątkowych wydarzeniach. Pamiętajmy po to, żeby historia nie mogła się powtórzyć, żebyśmy mogli wyciągać wnioski i to wszystko przekazywać całemu pokoleniu, w sposób szczególny, naszej młodzieży, żeby wiedziała, jak trudno dojść do wolności, jak trudno tą wolność utrzymać, bo pamiętajmy, że okres międzywojenny to okres raptem dwudziestu prawie jeden lat tej wolności, a wcześniej 123 lata zaborów i po tych 21 latach, na powrót zaborcy rozbierają nasz kraj, dzielą się równo, po połowie, i chcą, żeby Polska zniknęła z mapy Europy, z mapy świata.
Dzisiaj żyjemy w wolnej Polsce, w Polsce, w której możemy sami decydować o tym wszystkim, co się będzie działo się w naszym kraju ale musimy też pamiętać, że historia zawsze się może powtórzyć, stąd, jako naród, musimy wykazywać mądrość w naszych działaniach, żebyśmy byli państwem wolnym, niepodległym, suwerennym i takim, które oprze się już wszystkim innym atakom na niepodległość naszego państwa.” – powiedział Mariusz Węgrzynowski – Starosta Powiatu Tomaszowskiego.
Organizatorzy dziękują żołnierzom z 25. Brygady Kawalerii Powietrznej, którzy pełnili honorową wartę przy Krzyżu katyńskim na Cmentarzu Wojennym, pod którym delegacje składały kwiaty oraz pocztom sztandarowym – 25. Brygady Kawalerii Powietrznej, Straży Pożarnej i tomaszowskich szkół, za udział w uroczystości.
81 lat temu – 5 marca 1940 roku najwyższe władze ZSRR, z Józefem Stalinem na czele, podjęły decyzję o wymordowaniu ok. 22 000 polskich obywateli – jeńców wojennych przetrzymywanych w obozach w Kozielsku, Starobielsku i Ostaszkowie oraz więźniów przetrzymywanych w więzieniach na Zachodniej Ukrainie i Białorusi. Ofiarami tej bestialskiej zbrodni byli: żołnierze w służbie czynnej i w rezerwie, policjanci, funkcjonariusze Straży Granicznej i Straży Więziennej, członkowie Korpusu Ochrony Pogranicza, wywiadu i kontrwywiadu, osadnicy wojskowi, a także aresztowani jako „wrogowie ludu” pracownicy administracji państwowej i sądów, nauczyciele, naukowcy, literaci, przedsiębiorcy i ziemianie.
Masowy mord, popełniony na Polakach przez funkcjonariuszy NKWD, trwał od kwietnia do maja 1940 roku. Prawda o nim miała nigdy nie wyjść na jaw, a los polskich jeńców wojennych i więźniów miał pozostać nieznany. Dopiero trzy lata później, 13 kwietnia 1943 roku świat obiegła wiadomość o odkryciu przez Niemców w lesie katyńskim pod Smoleńskiem masowych grobów polskich jeńców wojennych. Jak się okazało były to zwłoki jeńców z obozu w Kozielsku.
Przez niemal 50 lat prawda o Zbrodni Katyńskiej była zakłamywana, a o ofiarach można było mówić jedynie że „zaginęły na Wschodzie”. Jeśli już wspominało się o tej zbrodni, to usiłowano ją przypisać oprawcom niemieckim. Mimo to rodziny pomordowanych, niejednokrotnie z narażeniem życia, walczyły o przywrócenie należytej pamięci swoim bliskim. Dopiero po 50 latach, 13 kwietnia 1990 roku, ówczesne władze ZSRR przyznały, że kierownictwo NKWD ponosi odpowiedzialność za masowy mord popełniony na polskich jeńcach. Przekazały wówczas stronie polskiej listy wywozowe osób skazanych na śmierć, sporządzone na mocy wydanej 5 III 1940 r. decyzji naczelnych władz ZSRR. W 1990 roku zostały ujawnione miejsca spoczynku jeńców Starobielska i Ostaszkowa, co wstępnie potwierdziły przeprowadzone rok później ekshumacje w Miednoje i Charkowie. W efekcie wieloletnich prac ekshumacyjno-archeologicznych, geodezyjnych, projektowych i budowlanych, w 2000 r. zostały uroczyście otwarte cmentarze w Katyniu i Miednoje w Rosji oraz w Charkowie na Ukrainie. W 2012 r. otwarto cmentarz w Bykowni pod Kijowem na Ukrainie. Do dziś jednak nie jest znane miejsce ukrycia zwłok ok. 3 800 ofiar przetrzymywanych w więzieniach na Zachodniej Białorusi. Wciąż nie znamy także imion i nazwisk wszystkich zamordowanych, a ich ciała wciąż spoczywają w bezimiennych mogiłach.
