Jej źródła leżą na Garbie Gielniowskim tak samo jak rzeki Drzewiczki. Uchodzi do Pilicy powyżej Sulejowa na 163,7 km biegu tej rzeki. Wielokrotnie spiętrzona poruszała w Staropolskim Zagłębiu Przemysłowym koła wielu młynów, hut, kuźnic, fabryk narzędzi.
Niekłań, Stąporków, Ruda Maleniecka, Maleniec, Machory, a zwłaszcza Sielpia są przykładami wciąż czynnych związków rzeki z gospodarką człowieka. Nadal napędza koła młynów i urządzeń mechanicznych, po liczne wzdłuż swojego biegu stawy i wypełnia zbiorniki zaporowe. W Rudzie Malenieckiej, Maleńcu i za Dąbrową są współcześnie pobudowane Małe Elektrownie Wodne.
Czarna ma charakter rzeki tworzącej liczne meandry, płycizny, wyspy, rozlewającej się szeroko wśród łąk, a gdzie indziej podcinającej wysokie i porośnięte lasem brzegi. Dolina Czarnej wypełniona jest bujną roślinnością szuwarową, torfowiskową, łąkową, zaroślową i leśną, stanowiącą miejsce schronienia dla bogatej fauny, zwłaszcza ptaków. Od Rudy Malenieckiej do Maleńca i Kołońca rzeka w dużej części uregulowana miejscami bardzo szeroka. Koryto rzeki osiąga szerokość od 10 do 50 metrów. Na odcinku od Siedlowa do Skórkowic, rzeka tworzy liczne starorzecza i mokradła. W dolnym odcinku Czarnej Malenieckiej projektuje się utworzenie rezerwatu.
Kompleksy leśne, przeważnie sosnowe, towarzyszą rzece szczególnie w jej środkowym biegu. Ważniejsze miejscowości nad Czarną to Stąporków, Sielpia Wielka, Cieklińsko, Ruda Maleniecka, Maleniec. Koło Sielpi Wielkiej zbudowano na Czarnej zaporę i powstał sztuczny zbiornik rekreacyjny, przeciwpowodziowy.
Szlak kajakowy do Siedlowa bardzo uciążliwy. Płynie się od jazu do jazu, od przenoski do przenoski.
Gdyby nie jazy wyrównujące poziom, Czarna przypominałyby górską rzekę. Bardzo dużo rozlewisk, odgałęzień i bagien, wiele powalonych drzew co wymaga od kajakarzy dużej wprawy przy ich pokonywaniu.
Indywidualnie dla kajakarzy na jedynkach dostępna od Stąporkowa, ale dla grup większych, zorganizowanych od Siedlowa.
Na przepłynięcie szlaku od Sielpi do ujścia ( 50 km ) potrzeba minimum 3 dni. Opis nasz będzie dotyczył odcinka od Maleńca ( 36 km ) do ujścia rzeki do Pilicy. Ekplorację Czarnej zaczęliśmy w kwietniu 2008 roku, a ostatni spływ bardzo zwałkowy zaliczyliśmy 21 grudnia 2008 r. Z uwagi na bardzo niski stan wody, dla kajaków rzeka dostępna jest raczej w sezonie wiosenno-jesiennym. Niestety latem spływy dla ZHR musieliśmy na niej odwołać i przenieść się na Pilicę.
Co istotne: bez szczegółowej mapy czy instruktora- przewodnika nie należy wybierać się w te okolice. Rzeka jest dość skomplikowana, co rusz stawy hodowlane, kanały, rozgałęzienia rzeki.
Na odcinku kilkunastu kilometrów od Maleńca do Skórkowic były wszelkie atrakcje jakie może zaoferować kajakarzowi nizinna rzeka. Jej charakter zmienia się bardzo często, dość niespodziewanie są miejsca wąskie ze stromymi brzegami, gdzie rzeka staje się strumieniem zawalonym drzewami, a czasem Czarna rozlewa się szeroko na kilkadziesiąt metrów.
Uciążliwość jest znaczna, ale nawet jazy, bądź co bądź sztuczne budowle ingerujące w charakter rzeki, dodają swoistego klimatu wycieczce.
Szczegółowy opis szlaku
Czarna Maleniecka kilometraż z mapy 1:25 000
36,4 Maleniec. Mijamy dwa mosty i przy trzecim moście drogi do Wyszyny Rudzkiej na lewym brzegu jest dogodne miejsce wodowania. 200 przed mostem MEW. Kilkaset metrów za mostem kończy się uregulowany odcinek rzeki, wpływamy w ładny odcinek śródleśny.
34,0 Most drogowy Maleniec – Machory – Tama. Za mostem rzeka prosta, szeroka, uregulowana, aż do Kołońca.
32,5 Kołoniec Pierwszy. Na wprost mamy kanał ulgi i jaz odprowadzający nadmiar wody, płyniemy w prawo, szerokim, uregulowanym korytem rzeki. 300 metrów dalej wypływ młynówki, a 100 metrów dalej dopływamy po lewj stronie do wysokiego progu wodnego.
32,1 Kołoniec Drugi. Próg wodny. Różnica poziomów robi wrażenie na takiej niby niewielkiej rzece. Kajaki przenosimy prawym brzegiem 20 metrów za wielki jaz. Jest dosyć stromo, rzeka jest płytka i z ogromnymi głazami wygląda jak potok górski. Lepiej kajaki przenieść dalej 100 metrów, za most niż męczyć się, szorując po kamienistym dnie.
32,0 Kołoniec Drugi. Most drogowy Maleniec – Machory – Kołoniec. Most ogromny, a koryto rzeki pod nim zarośnięte, z wielkiej wody przed zastawką zrobił nam się strumyk. Po lewej i po prawej stronie trochę zabudowań, wysokie brzegi, rzeka nabiera powoli głębokości i szerokości, wpływamy w zwałkowy, piękny, leśny odcinek rzeki. Do Siedlowa, a i dalej do Skórkowic Czarna, bardziej niż Rawka daje nam nieźle popalić.
31,3 Ujście młynówki, a wcześniej kilkaset metrów nie oznaczonego kanału. Do ujścia kanału ulgi płyniemy doliną w sosnowym lesie.
29,4 Ujście kanału ulgi. Rzeka meandrując z każdym metrem się poszerza i przy silnym wiaterku grudniowym tworzą się na niej duże fale.
28,3 Siedlów. Przepływamy pod mostem kolejowym Centralnej Magistrali Kolejowej. Kilkaset metrów przed mostem płyniemy szerokim, prostym, uregulowanym korytem rzeki i tak już będzie do jazu.
28,0 Jaz. Brzegi przy jazie są wybetonowane. Kajaki przenosimy prawą lub lewą stroną. Po obu stronach są schody ułatwiające wodowanie kajaków, ale po prawej trochę zaniedbane.
27,5 Wysokie pale przy brzegach, sztuczny wał po obu stronach rzeki i droga świadczą o tym, że jeszcze nie tak dawno był tutaj most. Dalej do następnego jazu płyniemy szeroką, prostą rzeką, w nurcie kępy roślin, z prawej strony las sosnowy.
26,5 Jaz wysokości 1,5 metra z kładką. Mimo, że środkiem otwarty zbyt mało wody w rzece na głupie skoki prosto na beton. Kajaki przenosimy lewą stroną, brzeg jest łagodny, nie ma problemu.
25.5 Młynek. Rozgałęzienie rzeki. Płyniemy lewą odnogą. zakładając, że prawa to młynówka i bardzo dobrze. Stopień z piętrzeniem wysokości metra, ale dwustopniowy, środkiem otwarty, spływamy bez problemu. Po 200 metrach leśny dukt i bród przez rzekę. Po szerokiej rzece już tylko wspomnienie, Czarna nam się zwęża i wpływamy znowu w dziką, miejscami bystrą rzekę, w nurcie sporo zwalonych drzew.
25,0 Ujście Barbarki z lewej strony, dalej na zakręcie jakiś mały próg, trochę zwałek aż do Skórkowic. Jest smak przygody.
24,4 Most drogowy grobli
22,4 Most drogowy Skórkowice – Żarnów ( wariant południowy )
21,6 Powrót młynówki ( łąki Mazury ), rzeka spokojna, do Karczówki płynie przez łąki. Na wysokości Chorzewa Czarna nabiera znowu szerokości, wiosną są już tutaj mielizny.
18,1 Rozgałęzienie rzeki. Jaz. W prawo odejście młynówki do młyna w Siucicach. Kajaki przenosimy i płyniemy lewym głównym nurtem.
17,5 Karczówka. Most drogowy Skórkowice – Żarnów ( wariant północny ). Rzeka płytka, koryto wąskie, pod mostem widoczne pale po starym moście.
16,0 Bród i płyty betonowe w poprzek rzeki. Kajaki szorują po betonie. Za tą przeprawą mały próg, ale za mało wody do przepłynięcia. Rzeka płynie spokojnie meandrując łąkami, nie ma przeszkód w nurcie, czasami występują małe bystrza. Od Karczówki spokojnie można płynąć z grupami dzieci i młodzieży.
12,3 Rożenek. Nowy Jaz. Brzegi wybetonowane, są schody umożliwiające zejście i wodowanie kajaków. Kładka nad jazem metalowa, nowa. Rzeka tradycyjnie przed jazem szeroko się rozlewa.
Przed jazem odejście młynówki i na lewym brzegu w głębi murowany młyn. Za jazem most na drodze Krasik – Aleksandrów
10,7 Borowiec. Wieś na prawym brzegu. Most drogowy. Pod mostem stare pale w nurcie, trzymamy się lewej strony.
8,0 Ruda Papiernia w głębi Dębowa Góra. Rozgałęzienie. Płyniemy lewą odnogą, dalej z worków ułożona jest zastawka kierując nurt rzeki na ciekawy spadek, ale wąski pomiędzy drzewami i trudny. Na lewym brzegu ładna dolina i pojedyncze zabudowania. Płyniemy leśnym odcinkiem do następnego rozwidlenia i dalej lewym,głównym nurtem.
6.5 Dąbrowa nad Czarną. Most drogowy Jaksonek – Skotniki. Za mostem na prawym brzegu zabudowania wsi i ładne miejsce biwakowe. Dwa dosyć duże i szerokie zakola dzielą nas od nowego jazu.
4,7 Piła. Jaz. Na prawym brzegu odejście kanału do Małej Elektrowni Wodnej. Brzegi rzeki za MEW na przestrzeni kilometra zostały uregulowane. Przepiękny las w tej okolicy z rzeki niestety nie robi dobrego wrażenia, a liczyliśmy na długi odcinek zwałkowy.
1,1 Młyn. Most drogi Sulejów – Ostrów – Skotniki
0,0 Ujście Czarnej Malenieckiej do Pilicy w 163,7 km tej rzeki.
Spływ najlepiej zakończyć we wsi Kurnędz 2 km dalej na lewym brzegu rzeki Pilicy lub w pobliskim Sulejowie 6 km od ujścia.
Pływamy przez cały rok dlatego zapraszamy wszystkich aktywnych, którzy mają wolny dzień lub kilka godzin na oderwanie się od pracy i zgiełku miasta.
Pływamy po różnych rzekach i jeśli lubisz przyrodę, chcesz się do niej zbliżyć, zobaczyć piękny świat oglądany z kajaka, odkryć nowe rzeki to dołącz do nas.
Więcej info na stronie: http://www.amberklub.pl/ i na www.przystan.tm.pl
K.S. AMBER w Tomaszowie Mazowieckim
e-mail: biuro@amberklub.pl
tel. 0 602 32 10 35
