Miejska Biblioteka Publiczna w Tomaszowie Mazowieckim zaprasza na wystawę „Czerwonym Tramwajem do Przystanku Niepodległość”.
Na wystawie prezentujemy plansze opracowane przez Piotra Wdowiaka i wybrane publikacje o Józefie Piłsudskim ze zbiorów Miejskiej Biblioteki Publicznej w Tomaszowie Mazowieckim.
Wystawa prezentowana będzie w czytelni i holu Biblioteki przy ul. Prezydenta Ignacego Mościckiego 6.
Zapraszamy do obejrzenia ekspozycji w terminie od 02 do 30 maja 2018 r.
Wystawa poświęcona jest Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu oraz innym polskim działaczom niepodległościowym, a także rodom, które zapisały się w historii jako niepodległościowe. Wystawa posiada patronat Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku oraz Senatu RP oraz Stowarzyszenia Wspólnota Polska i była konsultowana merytorycznie przez prof. Grzegorza Nowika. Wystawa była również konsultowana merytorycznie przez dr. Janusza Kłapcia z Zakładu Historii Najnowszej Instytutu Historii UMCS w Lublinie.
Wystawie towarzyszy:
1. Publikacja – cegiełka „Marszałek Ziuk i pierwsi Niepodlegli”. Dochód ze sprzedaży książki przeznaczony jest na odbudowę polskiej kwatery legionistów na Wołyniu. Mogiłami legionistów opiekują się m.in. harcerze Centrum Dialogu Kostiuchnówka Chorągwi Łódzkiej ZHP.
2. Prelekcja – „Pierwsi Niepodlegli” przeznaczoną dla młodzieży szkolnej (gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne). Bohaterami prelekcji oprócz marszałka Józefa Piłsudskiego, jego rodu oraz tradycji Legionów Polskich będą Gabriel i Stanisław Narutowiczowie, Roman Dmowski, Henryk Sienkiewicz, Ignacy Paderewski, Władysław Raczkiewicz, Tadeusz Romer, Wincenty Witos i inni. Prelekcja skoncentruje się na głównych faktach w historii, które doprowadziły do odzyskania niepodległości w 1918 r. Szczególna uwaga zostanie poświęcona Komitetowi Polskiemu w Szwajcarii (kuźni dyplomacji II RP) oraz znaczeniu Bitwy Warszawskiej dla historii Europy, a także koncepcjom geopolitycznym „Pierwszych Niepodległych” i polskiej tradycji walki „Za Naszą i Waszą Wolność”. Prelekcja wzbogacona jest o prezentację multimedialną i zakłada aktywny udział młodzieży szkolnej w spotkaniu i interakcje oraz dyskusje z prowadzącym. – 17.V o godz. 14:00 w czytelni multimedialnej MBP, ul. Prezydenta Ignacego Mościckiego 6
3. Odczyt – Dziedzictwo ideowe Marszałka na tle koncepcji Polaków na Litwie w przeddzień Niepodległości Orła i Pogoni. Wykład dla publiczności dojrzałej, poświęcony koncepcjom tzw. krajowców oraz federacjonistów i narodowców w przedwojennej Polsce poparty portretami najważniejszych przedstawicieli ww. grup.- 17.V o godz. 16:30 w czytelni multimedialnej MBP, ul. Prezydenta Ignacego Mościckiego 6
Autorem wystawy jest Piotr Wdowiak, były konsul oraz I sekretarzem Ambasady RP w Wilnie (kadencja 2008-2013). Po powrocie z placówki opracował wystawę „Czerwonym Tramwajem do Przystanku Niepodległość” poświęconą Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu oraz innym polskim. Wystawa Czerwonym Tramwajem do Przystanku Niepodległość przybliża mało znaną w Polsce litewską, żmudzką historię rodu Piłsudskich i skoligaconych z nim familii Bilewiczów, Narutowiczów oraz Butlerów. Na podstawie materiałów zebranych z Centralnego Archiwum Państwowego Litwy wystawa pokazuje rodzinną historię antenatów Marszałka. Dzięki wielokrotnym podróżom na Żmudź autor zebrał bogate archiwum ikonograficzne dziedzictwa materialnego Piłsudskich. Z uwagą zostały przedstawione informacje o najbliższych Marszałka: dziadkach, rodzicach i rodzeństwie. Dzięki takiemu ujęciu ekspozycja przedstawia Marszałka jako człowieka niezwykle rodzinnego oraz patrioty – Wilniuka.
5 grudnia 2017 r. minęło 150 lat od narodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego – syna Ziemi Wileńskiej i Żmudzkiej oraz wielkiego patrioty Polski i Litwy. O jego roli dla Niepodległości Orła i Pogoni można dyskutować tylko w spokoju. Po 100 latach od tego czasu emocje powinny już opaść. Serce Marszałka przestało bić dokładnie w 9. rocznicę przewrotu majowego i zgodnie z jego wolą spoczęło dumnie u stóp jego matki na wileńskiej Rosie. Marszałek był kluczową postacią odzyskanej wolności II Rzeczpospolitej, także niepodległości Litwy i Łotwy oraz architektem ładu politycznego w Europie Środkowo-Wschodniej po traktacie wersalskim. W odrodzonej po 123 latach zaborów Polsce zajmował najważniejsze funkcje państwowe: Naczelnika Państwa, Marszałka Polski oraz Premiera II RP. Jako wódz sił zbrojnych i polityk musiał zmierzyć się w kraju z liczną opozycją ugrupowań narodowych w tym największej – Narodowej Demokracji. Józef Piłsudski jako zwolennik federacji Orla i Pogoni pozostawał także w mniejszości polskiej inteligencji, która bardziej sprzyjała tzw. idei krajowców, sprzyjającej niezależności Litwy od Rzeczpospolitej.
Wobec tylu oponentów pozostawał przez całe życie wierny wielokulturowości I RP oraz zwolennikiem federacji z krajami powstałymi po państwie Jagiellonów. Był też niezmiernie oddany swej rodzinnej wileńskiej ziemi i rodzinnej tradycji czynnego oporu w powstaniach. Po upadku I RP stali się oni najbardziej zagorzałymi przeciwnikami caratu, tworząc ogniska powstańcze w swoich siedzibach rodowych. Rosja carska pozbawiła ich najpierw szlachectwa, później stanowisk, a następnie nazwiska (Piłsudzki na Piłsudski). Marszałek marząc o niepodległej Polsce stworzył ideę Międzymorza, czyli koalicji państw leżących między Morzem Bałtyckim a Morzem Czarnym. Ta teoria została w większości odrzucona przez dążących do niepodległości Litwinów, Białorusinów czy Ukraińców.
Mauzoleum Matki i Serca Syna na wileńskiej Rosie jest jednym z najważniejszych miejsc polskiego dziedzictwa dla Polaków z Litwy i Macierzy. Jest ono regularnie bezczeszczone przez wandali i politycznych awanturników znad Niemna i Wilii, co sprawia, że postać Marszałka, a przede wszystkim zajęcie Wilna przez jego podkomendnego gen. Żeligowskiego w 1920 r. jest wciąż kwestią sporną w stosunkach Orła i Pogoni w XXI wieku. Marszałek po niespełna 50 latach nieobecności w PRL-owskiej rzeczywistości powrócił do świadomości historycznej Polaków, znów stał się patronem szkół, ulic i placów polskich miast. Pamiętajmy, że Wolność, którą otrzymaliśmy w jego dziedzictwie nie musi być nam dana, co pokazały nasze dzieje, raz na zawsze. Pamiętajmy również o Wilniukach i Polakach pozostałych na dalekich kresach dawnej Jagiellońskiej Ojczyzny, a także naszych rodakach rozsianych po całym świecie.
Źródło: MBP
