W dniu 8 grudnia (niedziela) o godz. 12 na terenie Skansenu Rzeki Pilicy (filii Miejskiego Centrum Kultury) odbędzie się widowisko historyczne pn. „BITWA O TOMASZÓW MAZOWIECKI – STYCZEŃ 1945 ROK”.
Zasadniczym elementem tego wydarzenia będzie rekonstrukcja historyczna nawiązująca do czasów sprzed prawie 80 lat. Wtedy to, 18 stycznia 1945 r. nad Pilicą w Tomaszowie Maz. miały miejsce zacięte walki między Niemcami a atakującą Armią Czerwoną. Warto przypomnieć, że Tomaszów wraz z najbliższą okolicą został wcześniej silnie ufortyfikowany w ramach budowy umocnień na tzw. Linii Pilicy. Znalazły się tam betonowe bunkry i schrony, umocnienia ziemne, okopy, rowy przeciwczołgowe, zasieki z drutu kolczastego oraz pola minowe.
We wczesnych godzinach rannych 18 stycznia Niemcy wysadzili w powietrze wszystkie mosty w Tomaszowie oraz w Spale i Sulejowie. Wskutek silnego oporu Niemców wojska radzieckie nie zdołały sforsować Pilicy z marszu. Po przegrupowaniu odziały pancerne Armii Czerwonej sforsowały Pilicę w okolicach Inowłodza i Spały oraz w rejonie Smardzewic. Piechota przeszła przez rzekę po lodzie w rejonie Utraty i Ludwikowa. Inne oddziały wkroczyły do Tomaszowa przez prowizorycznie naprawiony most kolejowy, a także forsując Pilicę w rejonie Piekła za ujściem Wolbórki do tej rzeki.
W wyniku tego manewru oskrzydlającego niemiecki garnizon Tomaszowa został rozgromiony przez Rosjan. Na przedpolach Tomaszowa i w samym mieście zginęło, według źródeł radzieckich, około 20 tys. żołnierzy niemieckich oraz własowców i tylko nieco ponad 200 żołnierzy radzieckich. Niemcy wycofywali się po zamarzniętej Pilicy, jednak lud często nie wytrzymywał i wiele niemieckich pojazdów zostało w rzece.
Do dzisiaj pod dnem Pilicy znajdują się pojazdy, które zatonęły w styczniu 1945 roku. Kilka z nich na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat udało się wydobyć a dwa nawet uruchomić. W Muzeum im. Antoniego hr. Ostrowskiego znajduje się transporter opancerzony Sd.Kfz 251 czyli „Rosi”. Natomiast w Skansenie Rzeki Pilicy prezentowany jest „Lufcik” czyli jedyny na świecie, eksperymentalny, opancerzony ciągnik artyleryjski Luftwaffe.
Oprócz rekonstrukcji zaprezentowana zostanie prelekcja pt. „Tomaszów i tomaszowianie wobec nowej rzeczywistości – 1945 r.” oraz wystawa dotycząca tomaszowskich Żołnierzy Wyklętych, walczących od 1945 r. z nowym okupantem.
W rolę żołnierzy niemieckich i radzieckich wcielę się rekonstruktorzy ze Stowarzyszenia Rekonstrukcji Historycznych „Batalion Tomaszów” oraz ich goście. Oprócz wymiany ognia rekonstrukcja wzbogacona zostanie o efekty pirotechniczne – wybuchy. Pierwsi goście będą mogli liczyć dodatkowo na poczęstunek w postaci bigosu lub grochówki.
SERDECZNIE ZAPRASZAMY!
Zadanie finansowane w ramach Budżetu Obywatelskiego Województwa Łódzkiego na rok 2019.
