Książka „Dziewczyny z brązu, chłopaki ze złota” to zbiór 20 wywiadów z twórcami pierwszych sukcesów polskiej siatkówki, liczący niemal 600 stron. Rozmowy składają się na niezwykle poruszającą opowieść o ludzkich losach, sportowych sukcesach i towarzyszących ich emocjach. Bohaterowie publikacji, dziś 70- i 80-latkowie, opowiadają o kulisach swojej kariery, a także o tym, jak wygląda ich życie na emeryturze. Wywiadom towarzyszy bogata faktografia i teksty omawiające historię piłki siatkowej w Polsce. Wielkim atutem jest bardzo duża liczba zaprezentowanych zdjęć – współczesnych i archiwalnych, wycinków prasowych, osobistych pamiątek zawodników. Niektórzy z rozmówców Macieja Zdziarskiego, autora książki, pozostają aktywnymi działaczami, inni – szczególnie brązowe medalistki – żyją w cieniu. Część nie ukrywała zaskoczenia tym, że po wielu latach ktoś chce wysłuchać ich opowieści. Czuły, że są – niesłusznie – nieco zapomniane.
Do książki trafiło 19 wywiadów z bohaterkami i bohaterami roku 1964, 1968 i 1976: pięć rozmów z żyjącymi brązowymi medalistkami z Tokio (Krystyna Czajkowska-Rawska, Józefa Ledwig, Maria Golimowska, Krystyna Jakubowska, Krystyna Krupa), cztery rozmowy z brązowymi medalistkami z Meksyku (Wanda Wiecha-Wanot, Barbara Hermel-Niemczyk, Krystyna Ostromęcka-Guryn, śp. Halina Aszkiełowicz-Wojno), dziesięć wywiadów z mistrzami olimpijskimi z Montrealu (Edward Skorek, Tomasz Wójtowicz, Bronisław Bebel, Włodzimierz Stefański, Mirosław Rybaczewski, Zbigniew Lubiejewski, Ryszard Bosek, Włodzimierz Sadalski, Zbigniew Zarzycki, Marek Karbarz). Historia zdobycia dwóch brązowych i złotego medalu nie byłaby pełna bez zaprezentowania sylwetek członków kadry, którzy już odeszli (wyjątkiem jest śp. Halina Aszkiełowicz-Wojno, która udzieliła wywiadu na potrzeby wcześniej realizowanej publikacji wydawcy). Aby uhonorować ich wkład, zaprezentowano noty biograficzne każdej z osób.
Aby wykazać ciągłość pomiędzy tamtym pokoleniem zawodników a czasami bardziej współczesnymi, w książce zamieszczono także dwudziesty wywiad – z trenerem Ireneuszem Mazurem, który opowiada o roli Huberta Wagnera w jego karierze i wychowaniu kolejnego pokolenia najlepszych siatkarzy w historii Polski.
„To opowieść o istocie sportu: słodyczy zwycięstwa i goryczy porażki, o dumie z reprezentowania barw narodowych i prozaicznych potyczkach z codziennością, o drodze do fizycznej doskonałości, która jest tak samo ważna jak odporność psychiczna. To także świadectwo czasów, w których czystość sportowej rywalizacji musiała wielokrotnie ustępować zakulisowej polityce, a talent i poświęcenie zderzały się z siermiężną rzeczywistością życia w PRL”.
Maciej Zdziarski, autor książki
„Chciałabym zachować o nas pamięć, żeby przekazać pałeczkę i żeby młodzi ludzie o nas pamiętali. Oni teraz mają zupełnie inne warunki. Nie wiem, czy kiedykolwiek może być jeszcze lepiej. Chciałabym, żeby oni wiedzieli, że myśmy zaczynały w gorszych warunkach. Takie były czasy, nie dało się więcej zrobić. Ale też grałyśmy i byłyśmy w tym bardzo dobre”.
Krystyna Czajkowska-Rawska, podwójna brązowa medalistka olimpijska z Tokio i Meksyku, kapitan reprezentacji Polski
„Tworzyliśmy zespół bardzo mocny mentalnie, każdy znał swoją wartość i umiał sobie powiedzieć: „Dobra, nie wyszło, przeciwnik na razie dominuje, ale im dłużej będziemy grali, tym lepsi będziemy”. W Montrealu nie zdawaliśmy sobie sprawy, jak ludzie w Polsce reagują na nasze sukcesy. Dopiero po przylocie do kraju zobaczyliśmy skalę swojego zwycięstwa”.
Edward Skorek, mistrz olimpijski z Montrealu, kapitan reprezentacji Polski
„Polska rodzina siatkarska czekała na taką opowieść – i wreszcie się doczekała. Jestem przekonany, że będzie ona inspiracją dla młodych polskich siatkarek i siatkarzy, aby nawiązali do triumfów ich starszych koleżanek i kolegów – w ramach tej samej biało-czerwonej siatkarskiej sztafety”.
Ryszard Czarnecki, Członek Prezydium PKOl, inicjator powstania publikacji.
Poleca:
