Autor: II LO im. Stefana Żeromskiego
Nagrodą dla laureatów konkursu IPN „Ocaleni z »nieludzkiej ziemi«. Polskie dzieci na tułaczych szlakach 1940-1950” była wyprawa edukacyjna na Monte Cassino.
Wyjechaliśmy z Łodzi wieczorem 4 września żegnani przez sekretarza stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki p. Tomasza Rzymkowskiego oraz Łódzkiego Kuratora Oświaty p. Waldemara Flajszera. Opiekę merytoryczną zapewniali pracownicy Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Łodzi.
Włochy przywitały nas wojskową kontrolą graniczną, pizzą i falami Adriatyku. W Rzymie odbyliśmy spacer po najważniejszych zabytkach Wiecznego Miasta.
Klasztor benedyktyński na Monte Cassino zwiedzaliśmy 7 września. Położony w Apeninach Środkowych na wysokości 519 m n.p.m. został założony między 525 a 529 rokiem przez Benedykta z Nursji. To tutaj powstała reguła benedyktyńska ze słynną dewizą „ora et labora”. Tu zmarła również, siostra założyciela, św. Scholastyka. Klasztor kilkukrotnie był niszczony i odbudowywany, jak mówił nasz włoski przewodnik Pino, zawsze większy i piękniejszy. W wyniku błędnych decyzji 15 lutego 1944 r. samoloty amerykańskie zbombardowały opactwo zamieniając je w stos gruzów i zabijając setki włoskich cywilów. W ruinach umiejscowili się wówczas Niemcy czyniąc zeń kolejny punkt oporu.
Na cmentarzu polskich żołnierzy pod Monte Cassino trwała akurat msza. Pino opowiadał o symbolice tego miejsca zwracając uwagę na kształt cmentarza, przypominającego kielich. Odśpiewaliśmy pieśń „Czerwone maki na Monte Cassino”, delegacja złożyła wieniec, zapaliliśmy znicze. Na cmentarzu spoczywa 1072 żołnierzy II Korpusu Polskiego, który w dniach od 11 do 18 maja 1944 r. stoczył czwartą, tym razem zwycięską, bitwę o Monte Cassino.
W ratuszu miasta Cassino spotkaliśmy się z merem i potomkami żołnierzy. Obejrzeliśmy wzruszający film Tomasza Łysiaka Monte Cassino. Ostatni rozdział (2022).
Kolejnego dnia czekała nas Droga Polskich Saperów zbudowana w 1944 r. Towarzyszyli nam ponownie przedstawiciele włoskiego stowarzyszenia „Cassino Red Poppy”, kultywujący pamięć o bitwie. Nasz przewodnik Pino, po włosku, w emocjonujący sposób opowiadał o działaniach wojennych. Jego relację tłumaczyła na język polski pani Joanna. Po 12 kilometrach marszu ścieżką edukacyjną dotarliśmy przez „Widmo”, „Gardziel” i „Głowę Węża” na wzgórze 593. Po drodze mijaliśmy pomnik 4 Pułku Pancernego „Skorpion”. W tym miejscu podczas próby wyjścia z Gardzieli Sherman ppor. Białeckiego najechał na miny przeciwpancerne. Załoga zginęła w straszliwych męczarniach. Wzgórze 593 zwane Górą Ofiarną było miejscem, gdzie według słów gen. bryg. Bronisława Ducha, dowódcy 3 Dywizji Strzelców Karpackich, „najwięcej krwi żołnierskie się polało”. W tym miejscu wszyscy uczestnicy wyjazdu otrzymali pamiątkowe zawieszki, a nauczyciele medale wybite z okazji 130 rocznicy urodzin Władysława Andersa. Po złożeniu kwiatów pod pomnikiem, upamiętniającym poległych żołnierzy 3DSK, Pino przedstawił na mapie przebieg bitwy pod Monte Cassino.
Wieczorami odbywaliśmy, wraz z zaprzyjaźnioną młodzieżą z III Liceum w Piotrkowie Tryb., spacery po urokliwej starówce w Fiuggi. Z właściwości leczniczych tutejszej wody korzystał sam Michał Anioł. Zafascynowały nas klimatyczne uliczki połączone wąskimi przejściami, stare domy ozdobione kwiatami, przyciągające uwagę stare portale.
W Loreto złożyliśmy wieniec na cmentarzu polskich żołnierzy. Zwiedziliśmy Sanktuarium Santa Casa. We wnętrzu mogliśmy podziwiać kaplicę polską z niezwykłymi freskami, przedstawiającymi bitwę warszawską i odsiecz wiedeńską, namalowanymi w latach 1913-1939 przez włoskiego artystę Arturo Gatti oraz Domek Matki Bożej. Ostatnim punktem naszej wyprawy był cmentarz żołnierzy II Korpusu Polskiego w Bolonii, największy bo liczący prawie 1500 pochówków.
Wyjazd przygotowała Regionalna Organizacja Turystyczna Województwa Łódzkiego. Opieką merytoryczną otoczył nas łódzki IPN, którego pracownicy wygłosili szereg ciekawych prelekcji.
W wyprawie edukacyjnej udział wzięli Anna Wiśniewska z IV men, Natalia Druszcz i Filip Juda z IV hum, Hania Koścista, Julia Kamińska i Marcel Sowiński z III h-d, Aleksander Wieczorek z II h-d, Piotr Zwardoń i Miłosz Krzysztofik – absolwenci z IV hum oraz opiekun Pan Maciej Błaszczyk.
