Fascynujące spojrzenie na historię drugiej wojny światowej i Holokaustu poprzez pamiętniki mieszkańców Holandii czasu wojennego – subiektywne relacje zwykłych ludzi żyjących w niezwykłych czasach
28 lutego br. nakładem wydawnictwa HarperCollins ukazuje się książka dziennikarki Niny Siegal pod tytułem „Pamiętnikarze”. Pozycja ta dokumentuje rzeczywistość wojenną w Holandii, widzianą oczami jej mieszkańców i zapisaną w dziennikach prowadzonych w odpowiedzi na apel radiowy Gerrita Bolkesteina, ówczesnego ministra edukacji, sztuki i nauki. Do pisania pamiętników przyłączyli się wszyscy – dziennikarze, pisarze, nauczyciele, osoby publiczne, młodzież i dzieci. Niestety, nie wszystkie dzienniki przetrwały wojnę, a te, które udało się uratować stanowią żywy dowód doświadczeń wojennych przeciętnych obywateli.
Aby zachować obiektywizm, Nina Siegal wybrała świadectwa ukazujące różne punkty widzenia.
O KSIĄŻCE:
Inne niż wszystkie, intrygujące spojrzenie na historię drugiej wojny światowej i Holokaustu przez pamiętniki mieszkańców Holandii – relacje z pierwszej ręki, zwykłych ludzi żyjących w niezwykle trudnych czasach.
Opierając się na wybranych tekstach z kolekcji ponad dwóch tysięcy holenderskich pamiętników pisanych podczas drugiej wojny światowej, a dziś znajdujących się pod opieką archiwistów, „Pamiętnikarze” rzucają nowe światło na tę tragiczną część historii. Pozwalają spojrzeć na nią w świeży sposób, oczami między innymi sympatyzującego z nazistami policjanta czy żydowskiego dziennikarza, dokumentującego codzienne życie w obozie tranzytowym.
Dziennikarina Siegal – dorastająca w Stanach Zjednoczonych w rodzinie, która przeżyła Holokaust – zawsze się zastanawiała, jak drugiej wojny światowej doświadczali zwykli ludzie. Jako dziecko słyszała opowieści o wojnie i o dzienniku Anne Frank, ale były to albo lekcje moralności, albo historie z puentą. Aby odnalezienie się w amerykańskiej rzeczywistości było łatwiejsze, nigdy nie ujawniano jednak szczegółów przeszłości.
Wnikliwa i wyjątkowa książka „Pamiętnikarze”, będąca wynikiem analizy pamiętników zwykłych ludzi, pozwala zrozumieć naturę oporu, działanie pamięci oraz sposoby, w jakie rozpatrujemy i upamiętniamy przeszłość.
Patroni książki: Żydowski Instytut Historyczny im. Emanuela Ringelbluma, Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, Histmag, Na kanapie, Wirtualna Polska
Trzy z pamiętników, które wybrałam, napisane były przez Żydów – jeden z nich przeżył okupację w ukryciu, inny pisał w obozie koncentracyjnym, trzecia autorka przez jakiś czas mieszkała w Amsterdamie i była członkinią Rady Żydowskiej. Dwa wybrane przeze mnie pamiętniki spisane były przez holenderskich nazistów: jeden z nich był amsterdamskim policjantem, druga autorka to żona ambitnego nazistowskiego urzędnika, bywalczyni z Hagi. Jedna z pamiętnikarek była członkinią ruchu oporu, która uratowała wiele istnień ludzkich; ostatnia autorka to siedemnastoletnia pracownica fabryki, bez przynależności politycznej.
Wszyscy oni byli, w taki czy inny sposób, kluczowymi dokumentalistami nazistowskiej okupacji Holandii, a ich historie pokazują prywatną, osobistą wojnę, z którą pod faszystowskim uciskiem musiała się zmierzyć każda jednostka. Niektóre z tych głosów nie zostały jeszcze usłyszane; inne – wręcz przeciwnie, ale według mojej skromnej oceny w sposób niewystarczający.
NINA SIEGAL jest autorką i dziennikarką, regularnie piszącą do działu kulturalnego „New York Timesa”. Doktoryzuje się w Amsterdamskiej Wyższej Szkole Dziedzictwa, Pamięci i Kultury Materialnej. Oprócz pracy dziennikarskiej, którą zajmuje się od lat dziewięćdziesiątych, Siegal opublikowała trzy powieści. Za drugą z nich otrzymała w 2006 roku stypendium Fulbrighta. Obecnie mieszka w Amsterdamie, z córką i psem. Za swoje teksty zdobyła wiele stypendiów i nagród, w tym 2021 Whiting Creative Nonfiction Grant.
